Φάε έξυπνα την Καθαρά Δευτέρα

από τη Γιούλη Ματσαμά

Το τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας φέρνει στο μυαλό όλων μας πλήθος εδεσμάτων, πολλά από τα οποία τον υπόλοιπο χρόνο θεωρούνται απαγορευμένα, ενώ την ημέρα αυτή υπάρχει πάντα το άλλοθι της παράδοσης για την, χωρίς τύψεις, κατανάλωσή τους.

Στο Σαρακοστιανό Τραπέζι τα θαλασσινά έχουν σημαντική παρουσία, τα καλαμάρια, οι γαρίδες και το χταπόδι αποτελούν πηγές πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας για τον οργανισμό μας. Ο περισσότερος κόσμος έχει την εντύπωση ότι τα θαλασσινά προκαλούν αύξηση της χοληστερόλης του αίματος και τα αποφεύγει, ενώ αγνοεί το γεγονός ότι περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα καλύπτοντας τις ανάγκες μας σε πρωτεΐνη.

Περιέχουν ελάχιστο λίπος και είναι καλές πηγές βιταμίνης Β12, απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του νευρικού ιστού.

Θαλασσινά

Όλα τα θαλασσινά περιέχουν λίγες θερμίδες και έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος. Όμως τα οστρακοειδή και τα μαλακόστρακα περιέχουν επίσης σημαντικές ποσότητες χοληστερίνης και η κατανάλωσή τους από άτομα με αυξημένη χοληστερίνη θα πρέπει να είναι χαμηλή. Ιδιαίτερα προσεκτικοί στην κατανάλωση θαλασσινών θα πρέπει να είναι και όσοι έχουν κάποια πάθηση του θυρεοειδούς (βρογχοκήλη υπέρ ή υποθυρεοειδισμό). Τα θαλασσινά αποτελούν μία από τις σημαντικότερες πηγές ιωδίου, που είναι απαραίτητο για τον σχηματισμό των θυρεοειδών ορμονών, ωστόσο η υπερβολική πρόσληψη του από άτομα που έχουν κάποια ευπάθεια και κυρίως από τα άτομα που λαμβάνουν αντιθυρεοειδικά φάρμακα μπορεί να προκαλέσει απορύθμιση του θυρεοειδούς.

Δες κι αυτό: Dermaroller και μεσοθεραπεία προσώπου: Τί σου ταιριάζει;

Επομένως και επειδή « μέτρον άριστον» η κατανάλωση θαλασσινών θα πρέπει να είναι περίπου:

1-2 τεμάχια μαλακόστρακα: Οι γαρίδες, οι καραβίδες, τα καβούρια και ο αστακός που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία την Καθαρά Δευτέρα μαγειρεύονται βραστά, στη σχάρα ή με κάποια σάλτσα. Περιέχουν λίγες θερμίδες καθώς δεν περιέχουν καθόλου λίπος. Όμως τα μαλακόστρακα περιέχουν αρκετή χοληστερίνη για αυτό και τα μαλακόστρακα θα πρέπει να αποφεύγονται από άτομα με υψηλές τιμές χοληστερόλης.

4-5 τεμάχια οστρακοειδή: Στα οστρακοειδή κατατάσσονται τα μύδια, τα στρείδια, τα κυδώνια, οι γυαλιστερές κλπ. Συνήθως μαγειρεύονται αχνιστά ή με σάλτσα ντομάτας ενώ κάποια τρώγονται και ωμά. Από θρεπτικής άποψης αποτελούν σημαντικές πηγές σιδήρου, τα κυδώνια όμως περιέχουν και νάτριο, που μπορεί να προκαλέσει κατακράτηση υγρών και αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Η περιεκτικότητα σε χοληστερίνη είναι μικρότερη από τα οστρακοειδή όμως πάλι θα πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή καθώς είναι εύκολο κάποιος να φάει μεγάλη ποσότητα και έτσι συνολικά να έχει προσλάβει μεγάλα ποσά χοληστερόλης.

Όσον αφορά τα οστρακοειδή θα πρέπει επίσης να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί καθώς υπάρχει και ο κίνδυνος δηλητηρίασης. Θα πρέπει να προτιμάμε οστρακοειδή που προέρχονται από οστρακοκαλλιέργειες και όχι τα «ελευθέρας βοσκής». Επίσης θα πρέπει όταν τα αγοράζουμε να είναι ζωντανά, και αυτό θα το καταλάβουμε επειδή το κέλυφός τους είναι κλειστό και ανοίγει όταν τα βράζουμε, ή για όσα τρώγονται ωμά θα κουνιούνται όταν τα ανοίξουμε και τους ρίξουμε λεμόνι. Τα οστρακοειδή που δεν είναι ζωντανά θα πρέπει οπωσδήποτε να μην καταναλώνονται.

100γρ (1 μικρό πλοκάμι) μαλάκια: Στα μαλάκια κατατάσσονται το χταπόδι, η σουπιά και το καλαμάρι τα οποία την Καθαρά Δευτέρα συνήθως μαγειρεύονται βραστά, ψητά, στην σχάρα ή στην κατσαρόλα με σάλτσα. Τα μαλάκια έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και δεν περιέχουν σχεδόν καθόλου λίπος και χοληστερίνη. Επομένως μπορούν να καταναλωθούν από τα άτομα με υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και μάλλον θα πρέπει να αποτελέσουν το κύριο γεύμα τους.

Εκτός των θαλασσινών, το Σαρακοστιανό τραπέζι περιέχει και όσπρια, τα οποία είναι πολύ καλές πηγές διαλυτών φυτικών ινών, οι οποίες συμβάλλουν τόσο στη μείωση της χοληστερόλης αλλά και τη διατήρηση σε φυσιολογικά επίπεδα του σακχάρου στο αίμα

Όσπρια

Τα όσπρια την Καθαρά Δευτέρα μαγειρεύονται χωρίς λάδι και συχνά προστίθενται μέσα στην σαλάτα (π.χ. μαυρομάτικα σαλάτα). Τα όσπρια αποτελούν μία πολύ θρεπτική τροφή πλούσια σε πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και βιταμίνες του συμπλέγματος Β και είναι μία καλή επιλογή για την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας γιατί εκτός των άλλων προκαλούν κορεσμό. Τα άτομα που πάσχουν από κολίτιδα μπορούν να καταναλώσουν εφόσον το επιθυμούν μία μικρή ποσότητα οσπρίων (π.χ. 1 κουταλιά) αποφεύγοντας την ταυτόχρονη κατανάλωση λαχανικών (μαρούλι, λάχανο, χόρτα κλπ) που θα προκαλέσουν φούσκωμα.

Λαχανικά

Την Καθαρά Δευτέρα τα λαχανικά τρώγονται ως ωμή σαλάτα (από τα οποία μπορείτε να φάτε άφθονα) αλλά και ως τουρσί.  Τα άτομα  με υπέρταση καθώς και όσοι λαμβάνουν διουρητικά και αντιυπερτασικά φάρμακα καλό είναι να αποφύγουν το τουρσί καθώς μπορεί να προκαλέσει μεγάλη κατακράτηση υγρών και επομένως πρήξιμο και αυξημένη αρτηριακή πίεση και να προτιμήσουν την ωμή ή βραστή σαλάτα. Επίσης το τουρσί μπορεί να προκαλέσει ενόχληση στο στομάχι λόγω της υψηλής οξύτητάς του.

Άλλα Ορεκτικά

Την Καθαρά Δευτέρα καταναλώνονται και διάφορα ορεκτικά όπως ντολμαδάκια, ταραμοσαλάτα, ελιές και πατάτες. Το κακό με όλα αυτά είναι ότι συνήθως τρώμε αρκετές μερίδες καθώς πρόκειται για τροφές που είναι σε μικρή ποσότητα κι έτσι σερβιριζόμαστε ξανά και ξανά χάνοντας το μέτρο. Το μυστικό λοιπόν με αυτές τις τροφές είναι να βάλουμε από 2-3 τεμάχια στο πιάτο μας και να μην σερβιριστούμε ξανά. Όσον αφορά την ταραμοσαλάτα θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όσον αφορά την ποσότητα γιατί περιέχει μεγάλα ποσά αλατιού αλλά και λίπους. 2 κουταλιές είναι αρκετές για όσους δεν έχουν πρόβλημα υπέρτασης ενώ τα άτομα με αυξημένη πίεση καλό είναι να καταναλώνουν ακόμα λιγότερο.

Λαγάνα

Η λαγάνα, το ψωμί της Καθαράς Δευτέρας σύμφωνα με την παράδοση είναι άζυμος άρτος, ψωμί υποδεέστερης ποιότητας κατάλληλο για νηστεία. Φτιάχνεται από μαλακό αλεύρι και μαγιά και η κάθε φέτα έχει γύρω στις 80 θερμίδες.

Γλυκά

Το τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας δεν κλείνει ποτέ χωρίς το ιδιαίτερο γλυκό του, τον χαλβά. Ο χαλβάς παρασκευάζεται κατά 60% από ταχίνι διατηρώντας όλα τα πλεονεκτήματα του εν λόγω τροφίμου. Ένα κομμάτι χαλβά περιέχει ενέργεια μεγαλύτερη των 250 θερμίδων αλλά εφοδιάζει τον οργανισμό μας με σίδηρο, μαγγάνιο, φώσφορο και ασβέστιο.

Ωστόσο, τελευταίες έρευνες δείχνουν και μια άλλη σημαντική ιδιότητα του χαλβά, συγκεκριμένα η σεσαμίνη και η α-τοκοφερόλη, δύο ουσίες του σουσαμιού που βρίσκονται και στο χαλβά φαίνεται ότι συμβάλλουν στη διάσπαση τοξικών ουσιών από το συκώτι και έτσι στη μείωση της αιθανόλης στο αίμα.

Ο χαλβάς λοιπόν φαίνεται να συμβάλλει στη μείωση των επιδράσεων του οινοπνεύματος στον οργανισμό μας την μέρα αυτή.

Ποτό

Το κρασί, απαραίτητο συνοδευτικό του γεύματος, συμβάλλει στην καλή λειτουργία της καρδιάς. Το κόκκινο κρασί αυξάνει την αγγειοδιασταλτικότητα των αγγείων και μειώνει την πίεση, συμβάλλοντας στην καλή λειτουργία της καρδιάς.

Και αφού απολαύσετε το φαγητό σας το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να απολαύσετε και την φύση, επιλέγοντας να περπατήσετε μαζί με τα αγαπημένα σας πρόσωπα στην ελληνική ύπαιθρο ή να πετάξετε τον χαρταετό. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι οι μέρες αυτές προσφέρονται για χαλάρωση, ξεκούραση και καλή διάθεση που δεν απαιτούν την υπερβολική κατανάλωση φαγητού αλλά μια καλή παρέα και χαμόγελο!

Καλή διασκέδαση!